اتوکلاو وسیله ای است که برای استریل کردن ابزار بیمارستانی،دندانپزشکی و آزمایشگاهی به کار گرفته می شود.
در این بخش به توضیح کاربرد اتوکلاو می پردازیم :
اتوکلاو:
واژه اتوکلاو از دو کلمه Auto به معنای خودکار و Clave به معنای کلید ، ایجاد شده است که این واژه به معنای دستگاه خود قفل‌شونده است. دستگاه اتوکلاو یک دستگاه فولادی بزرگ است که برای فرآیندهای صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند استفاده میشود. در اصل فشار بالایی که درون محفظه اتوکلاو ایجاد میشود باعث بسته شدن خودکاراتوکلاو می شود اما برای ایمنی بیشتر، دستگاه به صورت دستی نیز از سمت خارج قفل میشود.
انواع دستگاه‌های اتوکلاو:
اتوکلاوها با توجه به نوع ابزاری که استریل می‌کنند به سه دسته طبقه‌بندی می شوند:
اتوکلاو نوع N:
این نوع از ابزارآلات جامد بدون پوشش را استریل می‌کند.
اتوکلاو نوع S:
این نوع ابزارآلات جامد بدون پوشش و پوشش‌دار را استریل می‌کند و اینکه هم با پمپ و هم بدون پمپ خلا کار می کند .
اتوکلاو نوع B:
این نوع دارای یک پمپ وکیوم است که از قدرت بالایی برخوردار است که ابزارآلات جامد بدون پوشش و پوشش‌دار را استریل می‌کند.
اتوکلاو سریع:
در مراکز پزشکی و دندانپزشکی جهت استریلیزاسیون در حجم کم استفاده میشود.
نحوه عملکرد دستگاه اتوکلاو:
طبق عکس فوق که مشاهده می کنید:
۱) بخار از قسمت پایین دستگاه درون یک لوله به سمت بالا و در اطراف محفظه دستگاه حرکت می‌کند.
2)سپس بخار وارد محفظه می شود
3) تمام ابزار موجود در محفظه استریل می شوند.
(۴) سپس بخار درون محفظه از طریق لوله خروج (Exhaust pipe) از قسمت پایین دستگاه خارج میشود.
(۵) یک قفل از خروج بخار درون محفظه به بیرون جلوگیری می‌کند
(۶). یک شیر کنترل کننده بخار
(۷) فشار درون محفظه را کنترل می‌کند.
به صورت کلی زمانی که دستگاه بسته شود، هوای موجود در محفظه دستگاه توسط یک پمپ خلا خارج میشود و یا بخاری که وارد محفظه دستگاه شده است می‌تواند هوا را با نیروی خود خارج کند و جایگزین آن شود.
فشار بخاری که وارد دستگاه میشود بالاتر از فشار نرمال اتمسفری است لذا دمای آن تقریبا ۱۴۰-۱۲۰ درجه سانتیگراد است.
زمان موردنیاز برای فرآیند استریلیزاسیون و از بین بردن میکروارگانیسم‌ها حداقل ۳ دقیقه و حداکثر۲۰-۱۵ دقیقه است. زمان دقیق استریل کردن بستگی به اندازه تجهیزات و میزان آلودگی آنها و همچنین جریان بخار موجود در اتوکلاو دارد . پس از گذشت زمان تعیین شده برای کالیبراسیون ، بخار و فشار درون دستگاه خارج میشود و با باز شدن دستگاه ، تجهیزات موجود در آن خشک و خنک می‌شوند.
