سلامت روان و مدیریت استرس:
سلامت روان و مدیریت استرس یکی از مهم ترین ویژگی های سامتی است که متاسفانه با شیوع بیماری کرونا بسیار مورد تهدید قرار گرفته است. کرونا باعث بروز تغییراتی زیادی در زندگی انسانها شده که بروز این تغییرات رابطه مستقیمی با بیماری روانی و ایجاد تنش و استرشس در زندگی این نسل از آدمها شده است.
فشار و اضطراب و استرس و کاهش سطح تفریح و ورزش و بسته شدن مدارس و مراکز تفریحی و کنسل شدن دیدارهای اجتماعی و قرنطینه و …از جمله دوستان واقعی کرونا و دشمن سلامتی انسان هاست.
بیمار روانی کیست ؟
بر فکر و رفتار تاثیر گذاشته و باعث ایجاد ناتوانی در فرد مبتلا می شود.
تعریف سلامت :
سلامت عبارت است از فقدان بیماری که سلامت در افراد مختلف که حتی سالم هستند سطوح مختلفی دارند.
تعریف سلامت روان :
روان روی طرز فکر و احساس روابط روزانه ی ما تاثیر می گذارد. سلامتی قوی ذهن به این معنا نیست که یعنی هیچ مشکلی نداشته باشیم سلامت روانی فراتر از رهایی از مشکلات و احساسات و اضطراب و دیگر مشکلات روانشناسی است.
سلامت روان و یا بهداشت روان فراتر از عدم یا فقدان بیماری روانی است . بعد دیگر از بهداشت روان که توسط سازمان بهداشت جهانی روی آن به شدت تاکید شده است عبارت است از: سلامتی یک حالت رفاه اجتماعی و جسمی و روانی است و نه فقط عدم بیماری و ناتوانی است. سلامت روان به معنی آرامش فیزیکی و نبودن سر و صدا نیست بلکه معنای کلی تری دارد و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد.
فردی که آسایش ذهنی دارد و توانایی خود را می شناسد، احساس توانمندی و کفایت می کند و برای خواسته هایش تلاش می کند دارای سلامت روان است.
به عبارت دیگر فردی که دارای سلامت روان است فرد حالتی از رفاه را را تجربه می کند که می توند توانایی های خود را بشناسد و با استرس هایی که معمولا در طول زندگی با همه ی ما همراه است مدارا می کند. دارای شغل و جایگاهی مفید و سازنده است.
دارای سلامت معنوی است و به راحتی با دوستان و همکاران خود ارتباط بر قرار می کند و در کارهای گروهی مشارکت می کند.
تعریفی زیبا از سلامت روان :
حال خوب،فکر حوب، رقفتار خوب
متاسفانه بیماری های روانی مربوط به قشر یا گروه و یا طبقه خاصی نمی شود بلکه همه ی گروه های جامعه را در بر می گیرد. ولی افراد بیکار و فقرا و زنانی که تحت تاثیر خشونت هستند بیشتر مستعد این بیماری هستند.
با نهایت تاسف باید گفت در تمام دنیا به سلامت جسمانی بیشتر اهمیت می دهند و بیماری های روانی و سلامت روانی کمتر قابل توجه قرار می گیرد.
هزینه ها و زیان های ناشی از بیماری روانی که به جامعه و افراد تحمیل می شود و از جمله نوجوانان و جوانان مهم ترین و بیشترین گروهی هستند که در معرض بیماری روانی قرار دارند چرا که آمارها نشان می دهند که هر ساله حدود 1 میلیون از افراد کنکوری قبول نمی شوند، وجود هزاران زندانی ، و هزارارن معتاد و تغییر سریع و شدید مصرف مواد مخدر در دنیا و شیوع بالای خودکشی و افزایش دختران فراری و افزایش بیکاری به طوری که 20 درصد از جامعه در فقر مطلق هستند.
طی تحقیقاتی که انجام شده است آمارها نشان می دهد که بعد سوانح و حوادث بیماری های قلبی و عروقی با بیماری های روانی به طور مشترک رتبه ی دوم را به خود جای داده اند.
انواع بیماری روانی:
اختلالات خلقی، اضطرابی و روانپریشی، اختلالات شبه جسمی،اختلالات ناشی از مصرف مواد،اختلالات خوردن و خواب،اختلالات شخصیتی و روان تنی ،اختلالات جنسی و اختلالات شناختی
عوارض اختلالات روانی:
- افت کارکرد خانوادگی اجتماعی و فردی و تحصیلی و شغلی
- کاهش نیروهای ولید جامعه
- دور ماندن بیمار از جامعه و از دست دادن فرصت شغلی و تحصیلی و موفقیت هایی از این قبیل
- عوارض داروهای روانشناختی بر بیمار
- آسیب دیدن روابط خانوادگی و ایجاد شرایط نا مطلوب برای خانواده بیمار
افرادی که سلامت روان دارند دارای ویژگی های زیر هستند:
- می توانند با استرس مقابله کنند.
- در فعالیت های روزانه و کل زندگی دارای هدف هستند.
- دارای حس خوب رضایتمندی و خرسندی هستند.
- در یادگیری و آموختن و تمرکز ذهن انعطاف و مهارت دارند.
- دارای اعتماد به نفس و عزت نفس هستند.
- توانایی ترمیم و ساخت روابط دارند.
- در بازی و کار و استراحت و فعالیت تعادل دارند.
- دارای انرژی مثبت هستند و انرزی مثبت دارند.
راهکارهای افزایش سلامت ذهن و روان :
- روابط اجتماعی را افزایش دهید و مخصوصا روابط چهره به چهره
- فعالیت بدنی خود را افزایش دهید این عملکرد نه تنها برای بدن بلکه برای ذهن هم مفید است
- ورزش کنید ورزش هایی ریلکتیشن و یوگا خیلی می توانند مفید واقع شوند
- سطح استرس خود را کاهش دهید و آن را با صحبت کردن با دوستان و یا باشخصی که دوستش دارید کنترل کنید
- برای خودتان عادت های جذاب ایجاد کنید مانند قهوه خوردن و موسیقی گوش دادن و رقصیدن
- زمانی خاص را برای شگر گذاری انتخاب کنید و بابت همه ی داشته هایتان از خدا سپاس گذاری کنید
- کارهایی که به شما حس لذت می دهند را انجام دهید مانند دیدن یک فیلم خوب و قدم زدن در ساحل
- از یک رژیم غذایی با کیفیت و مناسب استفاده کنید
- خواب مناسب داشته باشید در یک مکان آرام زیرا کم خوابی به طور عجیبی روی بدن تاثیر منفی می گذارد و باعث عصبانیت و تندخویی و عدم تمرکز و کاهش انرزی می شود
- در زندگی هدف داشته باشید
موادی که تاثیر منفی روی سلامت روان دارند:
الکل، کافئین، چربی های ترانس و مواد غذایی سرخ کردنی ، کربن های فرآوری شده مثل آرد سفید و برنج ، میان وعده های سر شار از قند ، غذاهایی با مواد نگهداری بالا و یا هورمون ها
عواملی که بیماری زوانی را افزایش می دهند:
عوامل ارثی و جسمی و اجتماعی و عاطفی و الکل و تغذیه نا مناسب و نا کافی و دارو به حصوص دارو های مربوط به فشار خون و ضد بارداری ، اختلالات تیروئید، مشکلات خلنوادگی، مشکلات در دوران کودکی ، حوادث ناگوار مانند از دست دادن شغل و یا عزیزان و احساس تنهایی و نا امنی و فشار اقتصادی.
در گفتگو با بیمار درک این نکته ضروری است که در کوتاه مدت و خیلی سریع نمی توان دیدگاه بیمار را تغییر داد.دادن این اطمینان به بیمار که شما می خواهید با وی رابطه صمیمی برقرار کنید و خود شما هم تافته جدا بافته از او نیستید و در معرض بیماری یا مشکلات روانی مشابهی قرار دارید منجر به یک اطمینان دو سویه میان شما و بیمار می شود.
فشار آوردن به بیمار و توصیه مرتب به او که این کار را بکن و آن کار را نکن یا گفتن جملاتی از این دست که آیا تو نمی خواهی خوب شوی؟ می تواند سبب واکنش منفی بیمار شود.
در برخی از خانواده ها به علت پایین بودن سطح سواد فرهنگی از عنوان برخی از بیماری های روانی برای انگ زدن (برچسب) به بیمار استفاده می شود یا اختلال روانی وی را مرتب به رخش می کشند که این مورد فرآیند درمان را مشکل، پیچیده و طولانی می کند.
نتیجه آنکه اختلالات روانی یا رفتاری در جوامع مختلف انسانی کم و بیش مشهود است و بسیاری افراد در زندگی امکان ابتلا به ناراحتی های روانی را دارند. رفتار مناسب و منطقی با کسانی که از نظر روانی آسیب دیده اند می تواند در بهبود یا در اصلاح رفتار بیمار نقش اساسی داشته باشد.
در برخورد با بیمار روانی رفتار افراد باید از شکیبایی و متانت و پختگی لازم برخوردار باشد.هرگز نباید رفتار ما با بیمار روانی همراه با پرخاشگری و استهزا و تحقیر و ترحم باشد؛ بلکه باید اعتماد به نفس و عزت نفس را که از پایه های اصلی بهداشت روانی است به بیمار انتقال دهیم.
