انواع نگاتوسکوپ پزشکی از جمله پرکاربردترین دستگاه‌های پزشکی هستند که در هر کلینیک پزشکی وجود دارد. نگاتوسکوپ در تعریف ساده، یک صفحه‌ی نورانی است که به‌وسیله‌ی آن می‌توان تصاویر فیلم‌های رادیولوژی، سی‌تی‌اسکن، MRI و سایر تصاویر تشخیصی پزشکی را مشاهده کرد.
انواع نگاتوسکوپ پزشکی
کلمه‌ی نگاتوسکوپ از ترکیب دو نام negative و scope ساخته‌شده و به معنی وسیله‌ای است که یک محدوده نوری جهت قرار دادن فیلم رادیولوژی و سایر تصاویر پزشکی فراهم می‌آورد که به‌وسیله‌ی آن جزئیات این تصاویر توسط پزشک قابل‌رؤیت می‌شود. لایت باکس(Light box)، لایت باکس رادیوگرافی، ایکس- رِی ویوور (X-Ray viewer) و … از دیگر نام‌هایی است که با آن شناخته می‌شود.
دستگاه نگاتوسکوپ پزشکی
انواع نگاتوسکوپ پزشکی در کجا استفاده می‌شود؟
نگاتوسکوپ‌ها یکی از ابتدایی‌ترین وسایل پزشکی است که در بسیاری از مراکز تشخیصی و درمانی وجود دارد. درواقع نگاتوسکوپ یکی از لوازم ضروری پزشکی است که در موارد زیر از آن استفاده می‌شود:
- بیمارستان‌ها
- درمانگاه‌ها
- مطب‌ها
- اتاق‌های عمل
- کلینیک‌های ارتوپدی
- کلینیک‌های دندانپزشکی
- کلینیک‌های قلب و عروق و ریه
- مراکز تصویربرداری و رادیولوژی
نکات و موارد مهم در انواع نگاتوسکوپ پزشکی
برای تشخیص نکات مهم در خرید یک دستگاه، در ابتدا باید به کاربرد و انتظاری که از آن دستگاه داریم توجه کنیم. نگاتوسکوپ یک صفحه‌ی نوری است که وظیفه‌ی ایجاد نور و روشنایی لازم برای مشاهده‌ی یک فیلم و تصویر رادیوگرافی را دارد. بنابراین مهم‌ترین نکته در نگاتوسکوپ تولید یک نور مناسب است به‌گونه‌ای که در تمام نقاط، نور یکسان باشد و هیچ‌گونه کاهش و افزایش نور در نقاط مختلف صفحه وجود نداشته باشد.
چرا باید نور نگاتوسکوپ یکنواخت باشد؟
یک فیلم رادیوگرافی درواقع صفحه‌ای است که تصویر بر روی آن به‌صورت بخش‌های تیره و روشن از تنها یک رنگ است، یعنی همان رنگ فیلم خام و پیش از چاپ تصویر. بنابراین هرگونه پخش نامناسب و غیریکنواخت نور باعث به وجود آمدن سایه در تصاویر می‌شود که ممکن است پزشک را در خوانش تصویر دچار اشتباه و سوءبرداشت کند. به بیان ساده‌تر، هرگونه اختلاف در پخش نور می‌تواند باعث اشتباه در تشخیص شود.
منابع نور نگاتوسکوپ
همان‌طور که در زندگی روزمره برای ایجاد نور از لامپ‌های مختلفی استفاده می‌کنیم، در انواع نگاتوسکوپ پزشکی نیز برای روشن کردن صفحه از انواع مختلف لامپ بهره می‌برند. به‌طورکلی دو نوع لامپ در ساخت نگاتوسکوپ استفاده می‌شود:
- لامپ‌های فلورسنت
- لامپ‌های LED
لامپ‌های فلورسنت
در نمونه‌های قدیمی‌تر نگاتوسکوپ از لامپ‌های فلورسنت استفاده‌شده است. فلورسنت‌ها نوعی از لامپ هستند که بر اساس گرم شدن گازهای درون لامپ و بخار شدن جیوه و در ادامه عبور جریان از آن‌ها است. اصلی‌ترین مشکل در نمونه‌های ساخته‌شده با لامپ فلورسنت، عدم پخش یکنواخت و مناسب نور است. این نمونه‌ها نسبت به روشن و خاموش شدن متوالی بسیار حساس هستند، این جدا از تأخیری است که در زمان روشن شدن آن‌ها وجود دارد.
نگاتوسکوپ فلورسنت پزشکی
لامپ‌های LED
LED مخفف Light Emitting Diode به معنای دیود ساطع کننده‌ی نور است. نام‌گذاری این لامپ به علت استفاده از دیودهای نوری در ساخت آن است. مکانیزم کارکرد این دیودها به‌صورت عبور جریان از یک ماده‌ی نیمه‌هادی است.
انواع نگاتوسکوپ پزشکی – تفاوت‌های نگاتوسکوپ فلورسنت و LED
منابع نوری فلورسنت وLED تفاوت‌های بسیاری با هم دارند. در ادامه به بررسی برخی از ویژگی‌هایی می‌پردازیم که این دو را از یکدیگر متمایز می‌کند:
اندازه: نمونه‌های فلورسنت قابلیت ساخت در ابعاد انتخابی و کوچک‌تر را ندارند این در حالی است که نمونه‌های جدیدتر که از LED ساخته‌شده، توانایی ساخت در ابعاد مختلفی را دارند.
قدرت نور: دیودهای نوری استفاده‌شده در ساخت لامپ‌های LED، علیرغم اندازه‌ی کوچکشان، نور بسیار زیادی را تولید می‌کنند
تولید گرما: لامپ‌های فلورسنت گرمای زیادی تولید می‌کنند. ازآنجایی‌که فیلم‌های رادیولوژی در فاصله‌‌‌ی نزدیکی از لامپ قرار می‌گیرد، به‌مرورزمان به فیلم‌های رادیولوژی آسیب می‌زند.
مصرف انرژی: لامپ‌های فلورسنت بسیار پرمصرف هستند و انرژی زیادی را مصرف می‌کنند که بخش زیادی از این انرژی به‌صورت گرما تلف می‌شود. این در حالی است که لامپ‌های LED در مقایسه با لامپ‌های فلورسنت بسیار کم‌مصرف هستند.
هزینه: لامپ‌های LED به دلیل تکنولوژی پیچیده و پرهزینه‌ای که در ساخت آن‌ها استفاده‌شده است، گران‌تر هستند. شاید در نگاه اول به دلیل تفاوت هزینه اولیه‌ی این دو، لامپ‌های فلورسنت به نظر ارزان‌تر برسند اما به دلیل هزینه‌های بالای انرژی و نیز طول عمر کوتاه این لامپ‌ها، در درازمدت مقرون‌به‌صرفه نیستند و هزینه‌های جانبی فراوانی را به مشتری متحمل خواهد کرد.
شرایط نگهداری: لامپ‌های فلورسنت، علاوه بر طول عمر کوتاهشان، شرایط نگهداری سخت‌تری نیز دارند. روشن و خاموش شدن متوالی، ضربه و جابه‌جایی ناگهانی از جمله حساسیت‌های این نوع از لامپ هستند. در طرف دیگر، لامپ‌های LED به دما حساس هستند و در دمای بالا امکان سوختن دیودها وجود دارد. البته این مورد به دلیل گرمای بسیار اندکی که در این نوع از لامپ‌ها تولید می‌شود چندان قابل‌توجه نیست اما بااین‌حال در شرایط دمایی مختلفی که در عرض‌های جغرافیایی گوناگون وجود دارد، باید به این نکته نیز توجه کرد.
نکات سلامتی و ایمنی
یکی از مواردی که در انتخاب هر وسیله‌ای باید در نظر گرفته شود بحث ایمنی و سلامتی آن وسیله است. این مورد در وسایلی که به‌طور روزمره استفاده می‌شوند و در ارتباط نزدیک و مداوم با انسان هستند اهمیت بسیار بیشتری دارد.
نگاتوسکوپ به دلیل دامنه‌ی وسیع استفاده و نیز به‌عنوان وسیله‌ای که به‌طور پیوسته با پزشک و بیمار در ارتباط است جزو دستگاه‌هایی است که بحث سلامتی در آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.
نحوه استفاده
این دستگاه بر اساس نوع استفاده و محل نصب، به دودسته‌ی دیواری و غیردیواری بر روی پایه تقسیم می‌شوند. نوع دیواری این دستگاه نیز به دو صورت عرضه و استفاده می‌شود:
- نوع روکار که دامنه‌ی کاربرد وسیع‌تری دارد و روی دیوار نصب می‌شود.
- نوع توکار که در محفظه‌ی تعبیه‌شده درون دیوار نصب می‌شود و پس از نصب به‌راحتی قابلیت جدا شدن ندارد. این نوع از نگاتوسکوپ‌های دیواری بیشتر در بیمارستان‌ها دیده می‌شود.
نوع غیردیواری آن می‌تواند به شکل قابل نصب به روی پایه و نیز به شکل نگاتوسکوپ رومیزی مورد استفاده قرار بگیرد.
نگاتوسکوپ غیر دیواری
اندازه و ابعاد
دستگاه‌های نمایشگر تصاویر پزشکی برحسب تعداد عکس‌هایی که می‌تواند به‌طور هم‌زمان نمایش دهد به انواع نگاتوسکوپ تک خانه و چند خانه تقسیم می‌شوند.
نگاتوسکوپ دو خانه
جمع‌بندی
نگاتوسکوپ وسیله‌ای پرکاربرد در دنیای پزشکی است که به کمک آن می‌توان تصاویر رادیولوژی را مشاهده کرد و از این طریق در تشخیص بیماری‌ها کاربرد دارد. اصلی‌ترین دسته‌بندی انواع نگاتوسکوپ پزشکی، بر اساس منبع نور آن‌ها است که به LED و فلورسنت تقسیم می‌شوند و انواع LED آن جدیدتر هستند و به علت مزیت‌های فراوان، امروزه کاربرد بیشتری دارند.
