غده تیروئید:
غده تیروئید پروانه شکل در جلوی گردن و در قسمت پایین حنجره و بالای استخوان های ترقوه است و بزرگ ترین غده ی درون ریز بدن به حساب می آید.
غده تیروئید هورمون های T3 و T4 را ترشح می کند کار این دو هورمون تنظیم چگونگی مصرف و ذخیره ی انرژی در بدن و نوع واکنش به هورمون های استرس را کنترل می کند.
وقتی سطح هورمون ها خیلی بالا و خیلی پایین باشد نشانه ی وجود اختلال گسترده در بدن است. با اینکه غده ای کوچک است اما وظایف مهمی را در بدن مانند تنظیم اشتها ، سطح انرژی و دمای بدن را بر عهده دارد.
T3 و T4 چیست؟
به هورمون های تیروکسین و تری یدوتیرونین گفته می شود که در سوخت و ساز بدن و کالری سوزی موثر هستند.
کار تیروئید در بدن چیست؟
تیروئید سوخت و ساز بدن را تنظیم می کند که عملکردش توسط غده ی هیپوفیز تنظیم می شود محل هیپوفیز در مغز است که در واقع هورمون های محرک تیروئید را تولید می کند و در نهایت باعث ترشح هورمون تیروئید بیشتر می شود.
علائم تیروئید کدامند
کاهش و یا افزایش وزن:
تغییر ناگهانی وزن شایع ترین نشانه ی وجود اختلال هورمون تیروئید است که اضافه وزن به علت کاهش هورمون تیروئید و کاهش وزن به طور ناگهانی به دلیل ترشح زیاد تیروئید است.
التهاب گردن:
تورم و بزرگ شدن گردن از علائم مشکل در تیروئید است که با چشم دیده می شود که گواتر به علت پرکاری یا کم کاری تیروئید است تورم گردن به دلیل سرطان تیروئید که ممکن است مشکلاتی دیگری علت آن باشد به وجود می آید.
تغییر در روحیه و انرژی:
کم کاری تیروئید حس خستگی و تنبلی و افسردگی دارد و پر کاری تیروئید اضطراب و اختلال در خواب و بی قراری و تحریک پذیری دارد. پرکاری تیروتید سوخت و ساز بدن را بالا می برد و انرژی بدن افت می کند.
حس سرمای شدید و گرمای شدی:
از آنجا که تیروئید دمای بدن را تنظیم می کند کم کاری تیروئید باعث احساس سرمای بیش از حد در فرد می شود و در پرکاری این بیماری تاثیر عکس دارد که تعریق زیاد و بیزاری از گرما را دارا است.
چند نوع تیروئید وجود دارد؟
تیروئید دو نوع است کم کار و پر کار
کم کاری تیروئید :
در این حالت تیروئید به اندازه ی کافی در بدن تولید نمی شود که اصطلاحا به آن کم کاری تیروئید می گویند شایع ترین نوع تیروئید که در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود و با افزایش سن بیشتر می شود.
علائم کم کاری تیروئید:
نشانه های کم کاری تیروئید بسیار متفاوت است و به تدریج بروز داده می شود. گاهی هیچ علائمی ندارد و گاهی نیز ممکن است علائم شدیدی از خود بروز دهد ولی به طور کلی عبارتند از :
نشانه های پوستی:
در این حالت پوست ضخیم و خشک می شود تعریق کم، موها نازک و خشک و شکننده ، قرمزی زیادی پوست صورت و دست ها ، ناخن ها شکننده و ابروها می ریزند. که پس از درمان تیروئید موهای ریخته شده مجددا رشد می کند.
ترمیم زخم طول می کشد که تیروئید نمی تواند کاروتن را به ویتامین A تبدیل کند.
نشانه های چشمی:
باعث پف آور شدن و تورم اطراف چشم می شود همچنین علائم خیرگی نگاه و بیرون زدگی چشم مربوط به پر کاری تیروئید است که اغلب با درمان تیروئید این ویژگی در فرد باقی می ماند.
نشانه های قلب و عروق:
کم کاری این غده افزایش فشار خون و کلسترول خون ، ضربان قلب را کم می کند و باعث منقبض شدن عضله می شود که کاهش عملکرد قلب را منجر می شود و وقتی فرد فعالیت خود را زیاد می کند دچار خستگی و تنگی نفس می شود در افرادی که بیماری زمینه ای دارند این علائم شدیدتر است.
نشانه های تنفسی:
کم کاری این غده باعث ضعیف شدن عضله های تنفسی می شود و در نهایت عملکرد ریه ها را ضعیف می کند و هنگام فعالیت تنگی نفس و خستگی و ضعف و تورم زبان و تارهای صوتی و خشنی صدا و توقف کوتاه تنفسی در خواب می شود که فرد در خواب بیدار شده و بدخوابی به بار می آورد.
دستگاه گوارش:
حرکت دستگاه گوارشی کم می شود در کم کاری تیروئید و فرد دچار یبوست شدید می شود.
دستگاه تناسلی:
کم کاری تیروئید باعث اختلال قاعدگی می شود و قاعدگی کوتاه با فاصله ی طولانی که گاها منجربه قطع قاعدگی می شود که بارداری به مشکل بر می خورد و ریسک سقط جنین را به بار می آورد.
تغییر در خلق و خو:
پرکاری تیروئید اثر دیوانه کننده در احساسات می گذارد که فوق العاده احساسی شدن و روان پریشی هم در این افراد دیده می شود کم کاری تیروئید افسردگی و دوری از موقعیت اجتماعی و فراموشی را به همراه دارد.
تشخیص کم کاری تیروئید:
از طریق آزمایش خون تشخیص داده می شود که از طریق اندازه گیری هورمون ها ی TSH امکان پذیر است.
درمان کم کاری تیروئید:
با جایگزینی هورمون تیروئید قابل درمان است همچنین قرص تیروئید T4 است که خوراکی است و با شکم خالی باید مصرف می شود که بعد از مصرف دو هفته فرد حس خوب شدن دارد ولی باید تا چند ماه مصرف کند.
کم کاری بدون علامت:
در موارد خفیف بی علامت است که معمولا نیاز به درمان ندارد.
پرکاری غده تیروئید:
پر کاری تیروئید مقدار زیادی هورمون به بافت های بدن است که قرد احساس گرمای شدید می کند دچار افزایش وزن به دلیل اشتهای زیاد ، حس خستگی ، اختلال در خواب ، لرزش دست ، تند و نامنظم شدن ضربان قلب ، زود رنج و آشفتگی ، تنفس کوتاه ، ضعف عضله و علایم نادری چون استفراغ ، خارش و نارسایی قلب و سکته مغزی می شود.
علائم غده تیروئید پرکار:
- 100تا 120 ضربه ی ضربان قلب در هر دقیقه
- افزایش فشار خون، تعریق ، تحریک پذیری
- ضعف عضله ها به خصوص در لگن و ران
- لرزش دست ، ریزش مو ، کاهش وزن ، جدا شدن ناخن از بستر، ورم نوک انگشت، کشیده شدن پلک به بالا
- گواتر ، کاهش دفعات قاعدگی ، اسهال
بیماری گریوز چیست ؟
شایع ترین فرم پرکاری تیروئید که یک اختلال در سیستم ایمنی است نوعی بیماری خود ایمنی که باعث تحریک تیروئید به تولید بیش ازهورمون است در زنان 5 تا 10 برابر بیشتر از مردان است.
چه کسانی باید آزمایش غده تیروئید بدهند؟
هر 5 سال یک بار باید همه آزمایش دهند خانم های بالای 60 سال کم کاری تیروئید و ییشتر افراد بالای 60 سال دچار پر کاری تیروئید هستند که عوامل ارثی در آن موثر است.
جراحی اختلالی غده تیروئید :
برداشتن غده تیروئید مشکل پرکاری تیروئید را حل می کند در صورتی که دارو ها دیگر تاثیر نداشته باشند پس از جراحی بیمار هورمون تیروئید نیاز دارد تا دچار کم کاری تیروئید نشود.
