انواع بیماری آلوپسی و علل ایجاد

انواع بیماری آلوپسی (Alopecia) و علل ایجاد و تاثیرات آن‌ها مواردی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا به طور کلی به توضیح این که بیماری آلوپسی و علت اصلی به وجود آمدن آن چیست، چه تاثیری روی شخص بیمار می‌گذارد پرداخته شده است.

تعریف بیماری آلوپسی:

بیماری آلوپسی اختلال پوستی مزمنی است که باعث تحریک پوست می‌شود و فرد بیمار قسمتی یا تمام موهای سر و حتی در بعضی موارد موهای بدن خود را نیز از دست می‌دهد. البته این ریزش مو بصورت گذرا و در بیشتر مواقع بدون ایجاد زخم است.

ریزش مویی که در اثر این بیماری اتفاق می‌افتد اشکال مختلفی دارد مثل ریزش مو در قسمت‌های مشخص و یا ریزش موی کامل که روی تمام قسمت‌ها منتشر می‌شود. شایع‌ترین نوع آن پوست سر شخص بیمار را به صورت تکه تکه‌ای تحت تاثیر قرار می‌دهد.

علت ایجاد بیماری آلوپسی:

 این بیماری التهابی با تحت تاثیر قرار دادن فولیکول‌های مو باعث تحریک پوست و ریزش موهای شخص می‌شود. علت ایجاد این اختلال، ترکیبی از تاثیرات ژنتیکی و محیطی و عوامل دیگری همچون رعایت نکردن بهداشت، استرس، تغذیه‌ی نامناسب، کمبود آهن، استفاده از بعضی از داروها، بیماری‌های مربوط به غدد درون ریز مثل تیروئید، برخی از بیماری‌های داخلی و عفونی شدید، به وجود آمدن اختلال در سیستم ایمنی بدن و … است.

استفاده از روغن سرو یکی از مواردی است که علاوه با تقویت سیستم ایمنی بدن باعث جلوگیری از ریزش مو و تقویت آن می‌شود.

تاثیرات بیماری آلوپسی بر روی شخص:

بیماری آلوپسی ممکن است مشکلات فیزیکی‌‌ای در اثر ریزش مو بخصوص در نواحی مژه‌ها و ابروها بوجود بیاورد. با وجود اینکه تاثیرات جسمی کمی بر روی شخص بیمار دارد، ولی از آن‌جایی که این بیماری از طریق دارو درمانی به‌طور محدودی می‌تواند تاثیرگذار باشد، باعث تاثیرات روانی از جمله بالارفتن اضطراب و افسردگی در شخص می‌شود.

روش تشخیص بیماری آلوپسی:

روش تشخیص بیماری آلوپسی به این صورت می‌باشد که بعد از انجام بیوپسی یا همان نمونه برداری از پوست آسیب دیده، در داخل و اطراف پیاز مو یا بخش پایینی فولیکول مو در فاز آناژن یعنی مرحله‌ای که مو می‌روید، یک نفوذ لنفوسیتی دیده می‌شود. این به این معناست که ایمنی فولیکول مو از بین رفته و همین مهم‌ترین عامل در به وجود آمدن آلوپسی است.

این بیماری هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما روش‌های تشخیصی مانند درموسکوپی و هیستوپاتولوژیک که ضایعات پوستی بدخیم را تشخیص می‌دهند، علاوه بر تشخیص بالینی، می توانند مفید واقع شوند.

روش درمان بیماری آلوپسی:

بعضی از داروهایی که تا حدی برای درمان شخص مبتلا به آلوپسی تجویز می‌شوند عبارتند از: ماینوکسیدیل، استرادیول و هورمون‌های ضد اندروژن، فیناستراید. این داروها تحت نظر پزشک معالج باید مصرف شوند چرا که هرکدام دستور و عوارض بخصوص خود را دارند. به عنوان مثال: مصرف فیناستراید برای زنان به دلیل ناهنجاری‌هایی که در جنین ایجاد می‌کند، غیرمجاز شناخته می‌شود و درحال حاضر فقط برای آقایان قابل مصرف است. مصرف ماینوکسیدیل نیز به صورتی ‌است که بعد از گذشت چهار ماه تاثیر خود را می‌گذارد و پس از قطع کردن دارو، اثرگذاری دارو نیز متوقف می‌شود و ریزش موها به حالت اولیه برمی‌گردد.

همچنین برای پیشگیری از به وجود آمدن این اختلال، داشتن رژیم غذایی مناسب که شامل پروتئین و ویتامین کافی برای سلامتی مو مثل ویتامین B5 باشد و همینطور پرهیز از موادغذایی که برای پوست و موی سر آسیب زا هستند، پیشنهاد می‌شود.

انواع بیماری آلوپسی:

آلوپسی انواع مختلفی دارد که شامل آلوپسی آندروژنیک مردانه، آلوپسی آندروژنیک زنانه یا آندروژنیک آدرنال زنانه، آلوپسی آره آتا و موارد دیگری می‌باشد که مختصر به توضیح برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

آلوپسی آره آتا (Alopecia Areata):

یکی از انواع بیماری آلوپسی، آلوپسی آره آتا می‌باشد. این نوع اغلب با ریزش در یک یا چند تکه به اندازه سکه یعنی به شکل گرد یا بیضی روی پوست سر یا در نواحی مختلفی از بدن مثل ریش، ابرو، مژه، ناحیه تناسلی و موهای سایر نقاط بدن شروع می‌شود.

هنوز به طور کامل مشخص نشده است که چگونه این اتفاق می‌افتد، اما جلوگیری از رشد موی بیشتر بخاطر حمله به فولیکول‌های مو توسط یک نوع بخصوص از سلول‌های نوع T سیستم ایمنی که با نام NKG2D+ T شناخته می‌شوند، است.

آلوپسی Areata

آلوپسی آندروژنتیک (Androgenetic Alopecia):

موهای روی سر به صورت دسته‌هایی که در هرکدام سه یا چهار تار مو است رشد می‌کنند. در آلوپسی آندروژنتیک تعداد موهای هر دسته کاهش یافته و دسته‌های مو کوچکتر می‌شوند. در نتیجه تمام موهای یک دسته از بین رفته و پوست سر دیده می‌شود. این نوع آلوپسی هم در مردان و هم در زنان دیده می‌شود و با دو عنوان ریزش مو با الگوی مردانه و ریزش مو با الگوی زنانه شناخته می‌شود. در واقع یکی از شایع‌ترین انواع بیماری آلوپسی همین نوع است که حدود 50 درصد از مردان بالای 50 سال و زنان بالای 65 سال را درگیر می‌کند. البته در سنین پایین‌تر نیز مشاهده شده است.

آلوپسی آندروژنتیک

آلوپسی سیکاتریسیال (Central Centrifugal Cicatricial Alopecia):

آلوپسی سیکاتریسیال گریز از مرکز که با عنوان CCCA نیز شناخته می‌شود، نوعی آلوپسی زخمی است که از مرکز پوست سر شروع می‌شود. میزان شیوع آن در زنان آفریقایی تبار بیشتر مشاهده شده است. البته فقط مختص این قومیت نیست و ممکن است مردان و زنان قومیت‌های دیگر را هم تحت تاثیر قرار دهد.

آلوپسی سیکاتریسیال

آلوپسی ناشی از شیمی‌درمانی (Chemotherapy-induced Alopecia):

آلوپسی ناشی از شیمی درمانی که به اختصار با نام CIA نیز معرفی می‌شود، نوعی آناژن افلوویوم (Anagen Effluvium) یا ریزش پاتولوژیک موهای آناژن (فاز رشد) است. همانطور که از اسم این آلوپسی پیداست در اثر استفاده از داروهای قوی شیمی درمانی که برای بیماری سرطان مصرف می‌شوند، بوجود می‌آید. عملکرد این داروها به این صورت است که به سلول‌های سرطانی و همینطور به سایر سلو‌ل‌های بدن از جمله سلول‌های ریشه مو که به سرعت درحال رشد هستند، حمله می‌کنند و ریزش مو بعد از گذشت دو تا چهار هفته پس از شیمی درمانی شروع می‌شود.

آلوپسی شیمی‌ درمانی

آلوپسی فیبروزان فرونتال (Frontal Fibrosing Alopecia):

یکی دیگر از انواع بیماری آلوپسی، آلوپسی فیبروزان فرونتال است که از نوع ریزش مو های زخمی است که نواحی جلوی پوست سر و پیشانی را درگیر می‌کند. زنان یائسه بیشترین آمار ابتلا به این آلوپسی را دارند. اگرچه روز به روز شایع‌تر شده و مردان و زنان جوان‌تر را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

یکی از دستگاه‌های مورد استفاده برای درمان ریزش مو که ویژه خانم هاست دستگاه ازون تراپی مو می‌باشد که علاوه بر جلوگیری از ریزش مو باعث رشد مجدد موها نیز می‌شود.

آلوپسی فیبروزان فرونتال

لایکن پلانوپیلاریس (Lichen Planopilaris):

آلوپسی لایکن پلانوپیلاریس نوعی از آلوپسی‌های زخمی است. باوجود این‌که نادر است، علت شایع ریزش موی سر می‌باشد و بیشتر زنان جوان و به ندرت مردان را درگیر می‌کند. احتمالا این اختلال، همراه با لایکن پلانوس (Lichen Planus) که پوست، مخاط و ناخن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، می‌باشد.

آلوپسی لایکن پلانوپیلاریس

تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium):

شخص مبتلا به اختلال تلوژن افلوویوم، به جای از دست دادن تعداد نرمال 100 تار مو بصورت روزانه، 300 تار مو از دست می‌دهد. دلیل این امر این است که موهای بیشتری از این شخص وارد فاز تلوژن یا استراحت می‌شوند. در حالی که یک تار مو دو تا چهار سال در فاز آناژن یعنی در مرحله رشد است و فقط دو تا چهار ماه در فاز تلوژن یا استراحت است و بعد هم می ریزد تا با موی جدید جایگزین شود.

آلوپسی تلوژن افلوویوم

آلوپسی کششی (Traction Alopecia):

این نوع برخلاف دیگر انواع بیماری آلوپسی که در اثر عوامل ژنتیکی یا ایمنی ایجاد می‌شوند، است. این آلوپسی در نواحی‌ای مثل بالای سر که احتمال بسته شدن سفت موها وجود دارد، ایجاد می‌شود. مدل موی دم اسبی، بافته شده و یا حتی استفاده از کلاه ایمنی دوچرخه‌‌ سواری، اکستنشن مو و … از جمله عوامل ایجاد کننده آلوپسی کششی هستند. چراکه فشار وارد شده روی موها، به فولیکول‌های مو آسیب رسانده و آن‌ها از بین برده و در نهایت تار مو را بیرون می‌کشد.

آلوپسی کششی

تریکوتیلومانیا (Trichotillomania):

میل زیادی که باعث کندن مو توسط خود شخص می‌شود، شامل انواع مختلفی مثل کشیدن متمرکز مو که عمدی است، کشیدن خودکار مو که بدون آگاهی است و ترکیبی از هر دوی این‌ها، می‌باشد. این اختلال که با نام تریکوتیلومانیا شناخته می‌شود، در دختران در سنین نوجوانی و جوانی شایع‌تر است.

جمع بندی:

همانطور که در این مقاله اشاره شد آلوپسی یک نوع بیماری یا اختلال است که به علت عوامل مختلفی از جمله ژنتیکی، هورمونی، بهداشتی، رژیمی، بیماری، عوارض دارویی و …، انسان را درگیر می‌کند و باعث ریزش موهای شخص بیمار می‌شود. انواع مختلفی از آلوپسی وجود دارد که دلایل پیدایش و نحوه تاثیرگذاری آنها روی بدن شخص نیز بررسی شده است. اما در رابطه با درمان این بیماری با توجه به این که هنوز کاملا شناخته نشده است، بجز تجویز بعضی داروها توسط پزشک که فقط هنگام مصرف تاثیرگذار هستند، روش قطعی‌ای معرفی نشده است.